Het probleem van overmatig opioïd gebruik
Het gebruik van Opoïden wordt veel besproken in de media de laatste tijd. Niet geheel onterecht gezien de toename van het gebruik van opoïden wereldwijd. In Amerika woedt er een ware crisis met veel maatschappelijke gevolgen. Deze excessen zijn gelukkig nog niet van toepassing op de situatie in Europa. Al is aandacht voor (verkeerd) opiaat gebruik en een genuanceerde discussie wel noodzakelijk.
De situatie
In tegenstelling tot de USA, waar de oorzaak ligt in de zeer goede verkrijgbaarheid en het starten van opiaten zonder medische noodzaak, ligt het probleem in Nederland bij lang en chronisch gebruik van oioïden.
In Nederland is onder andere het (stille) doorgebruik na acute pijn een probleem.
Daarnaast zien we een probleem bij chronische pijn waarbij onvoldoende gekeken wordt naar non-opoide interventies.
Het probleem van foutief opoïd gebruik wordt mede veroorzaakt door gebrek aan kennis. Het ontbreekt aan goede pijnscholing in Medisch (specialistische) en verpleegkundige opleidingen! (dus ook aan kennis over goed gebruik en al dan niet inzetten van pijnstillers bij pijn.)
De tijd dat een patiënt na een operatie in de kliniek verbeef tot deze vrij was van opiaten is ver voorbij. Echter de begeleiding thuis met afbouwen van opiaten laat te wensen over.
Daarnaast worden Patiënten vaak onvoldoende begeleid met name daar waar het gaat om het op een juiste manier omgaan met, en het afbouwen van pijnstillers.
De feiten
Europees onderzoek laat een toename van het gebruik zien van opoïden ook in Nederland. De laatste jaren is er een sterke stijging te zien. Er zijn wel een paar kanttekeningen te maken bij het onderzoek.
De onderzoeken kijken naar het gebruik van oxycodon (welke zeer berucht zijn in de USA) en laten voor dit middel een stijging zien. Echter gelijk zien we het gebruik van tramatol erg afnemen. netto is de stijging dus minder.
Daarnaast is het een feit dat de levensverwachting stijgt. Langer leven gaat gepaard met ongemakken, waaronder pijn. Het meer gebruiken van pijnstillers onder ouderen is daarmee deels te verklaren.
Ook worden we geacht steeds langer te werken. Zeker bij fysiek zware beroepen wordt er een zwaar beroep gedaan op het lichaam met (pijn)klachten tot gevolgd. De gevolgen hiervan zouden kunnen leiden tot meer gebruik van pijnstillers. Dit zou verder onderzoek moeten uitwijzen.
Chronische pijn is een ziekte die meer aandacht krijgt. Er is erkenning voor deze groep patiënten en daardoor wordt er meer behandeld. Dit is geen vrijbrief voor het standaard voorschrijven van opioïden, maar in sommige gevallen is dit nodig.
De behandeling van chronische pijn wordt steeds beter en niet medicamenteuze interventies worden steeds beter ingezet. Iets wat daar aan bijdraagt is de zorgstandaard chronische pijn die in 2017 in gelanceerd.
Doel moet wel zijn om patiënten met chronische pijn zoveel mogelijk een normale levensstijl te laten nastreven en maatschappelijk mee te laten functioneren, ook in het arbeidsproces.
De rol van de (Acute) Pijnteams
Een schone taak voor pijnconsulenten en Acute Pijnteams welke wel geschoold worden in pijn, pijnbestrijding en inzet van de juiste middelen ten behoeve van pijnbestrijding.
In de Pijnteams is de kennis aanwezig om Patiënten te helpen goed om te gaan met hun pijn. Maar ook te begeleiden indien er sprake is van pijnstilling met medicatie (waaronder opoïden)
Multimodale pijnbestrijding met (sterke) reductie van opoïden, bij het behandelen van acute pijn, is iets wat hieraan kan bijdragen.
Een inter-disciplinaire aanpak hierbij is een voorwaarde.
Aangezien patiënten vaak snel post-operatief de kliniek verlaten is er niet altijd zicht meer op.
De pijnconsulenten en medewerkers van Pijnteams kunnen transmuraal hieraan een grote bijdrage leveren en naast de huisarts meehelpen een opoïd crisis te voorkomen in Nederland.
Wat kunnen wij betekenen?
Door te publiceren proberen wij een genuanceerde discussie op gang te brengen. We streven er naar te kijken naar de oorzaken van de toename van pijn en het gebruik van opiaten. Bespreken alternatieven en kijken naar waar wij een bijdrage kunnen leveren als Pijnteams in Nederland.
Een interessant stuk over de toename van het gebruik van opioïden door patiënten geschreven door Jacqueline van Dijk.
En een reactie op de bijzondere relatie tussen kwaliteitsindicatoren die de Volkskrant daarbij legt.
Ook Professor Dahan heeft hierover op 21juli jl.. een interessant stuk geschreven in de Volkskrant .
Wederom een pleidooi voor de belangrijke rol hier van pijnconsulenten en medewerkers van de (acute) Pijnteams.
Jacqueline zit namens de V&VN in de commissie Pijn van de NVAM, waar dit onderwerp hoog op de agenda staat.
De oproep tot (betere) scholing voor alle verpleegkundige en medische opleidingen ondersteunen wij van harte.
Ook de suggestieve verband tussen de indicatoren (oa. IGJ) en toename van opioïd gebruik is achterhaald. De indicatorenset 2018 houdt juist al rekening met dit fenomeen op het gebeid van ziekenhuisbreed pijnmanagement.
